Đèn ô tô ngày càng chói đang trở thành một nỗi khổ của tài xế đường dài. Với độ sáng ngày càng tăng, đèn pha của xe ô tô đã trở thành một trong những nguyên nhân gây khó khăn cho việc nhận diện và phản xạ của người lái xe, đặc biệt là khi di chuyển vào ban đêm hoặc trong điều kiện thời tiết xấu.

Đèn ô tô hiện đại được trang bị các công nghệ mới như đèn Xenon và LED, mang lại hiệu quả chiếu sáng tốt hơn so với đèn Halogen truyền thống.

Tại Việt Nam, theo một khảo sát của VnExpress trong số hơn 1.000 tài xế, có tới 90% cho rằng đèn xe ô tô quá chói và chỉ có 8% cho rằng độ sáng của đèn là phù hợp. Trong khi đó tại Anh, khảo sát của RAC Media Centre với hơn 1.200 tài xế hồi 2019 cũng có kết quả tương tự. 91% tài xế cho rằng đèn pha hiện nay quá sáng. 60% số tài xế không thể phân biệt được xe đang để đèn chiếu xa hay chiếu gần. Mỗi năm, Anh ghi nhận khoảng 300 vụ tai nạn giao thông liên quan đến độ chói của đèn pha.

Vậy tại sao đèn ô tô hiện nay lại khiến tài xế khó chịu và gặp nhiều rủi ro hơn so với đèn Halogen trước đây? Theo giáo sư Mark Rea, Trường Y khoa Mount Sinai Icahn (Mỹ), mắt người nhạy cảm với tia màu xanh dương trong dải quang phổ, trong khi thiết bị đo không tính đến vấn đề này. Các thiết bị đo hiện nay mới chỉ tính mức cường độ ánh sáng mà bỏ qua khả năng tiếp nhận. Do đó, các loại đèn mới như đèn Xenon, LED có màu xanh, trắng sáng hơn và phát ra tia màu xanh dương nên khiến mắt người khó tiếp nhận hơn.

Ngoài ra, cũng theo giáo sư Mark Rea, việc tăng cường ánh sáng trong đèn ô tô là do công nghệ tiên tiến và yêu cầu ngày càng cao của tài xế về khả năng nhìn đêm tốt hơn. Tuy nhiên, quá trình tăng cường ánh sáng không được điều chỉnh cân bằng và không có chuẩn mực, dẫn đến tình trạng đèn quá chói.

Bên cạnh đó, sai lệch khi lắp ráp cũng là một trong những nguyên nhân khiến đèn ôtô gây chói.
John Bullough, giám đốc chương trình tại Trung tâm Nghiên cứu Sức khỏe và Ánh sáng tại Trường Y khoa Icahn ở Mount Sinai, đã giải thích một nguyên nhân khác gây ra hiện tượng bị chói do đèn xe là do sai lệch khi lắp ráp. Theo nghiên cứu nội bộ, ông Bullough cho rằng 66% số ôtô được thử nghiệm có ít nhất một bên đèn lắp sai lệch, hoặc quá cao khiến người hướng đối diện bị chói, hoặc quá thấp khiến giảm tầm quan sát của tài xế.
Như vậy, không chỉ do độ sáng của đèn xe mà việc lắp đặt sai lệch cũng là nguyên nhân dẫn đến tình trạng bị chói khi lái xe ban đêm. Việc kiểm tra và bảo trì định kỳ đèn xe, đặc biệt là đèn pha, cũng như lắp đặt đúng cách, là rất quan trọng để đảm bảo an toàn khi tham gia giao thông ban đêm.

Ngoài ra, còn một số nguyên nhân khác khiến tài xế hiện nay cảm thấy khó khăn hơn khi lái xe ban đêm do ảnh hưởng ánh sáng đèn như:

• Lượng phương tiện tăng lên: Khi điều khiển xe vào ban đêm, tài xế phải đối mặt với lượng phương tiện tăng lên đáng kể. Điều này có thể gây ra áp lực và lo lắng cho tài xế.
• Sử dụng xe gầm cao: Xe gầm cao có thể tăng khả năng điều khiển của tài xế trong điều kiện địa hình khắc nghiệt, nhưng cũng có thể gây ra chói mắt đối với người lái xe khác do chiều cao đèn xe.
• Mảng độ đèn phát triển: Mảng độ đèn xe đã phát triển đáng kể trong vài năm qua, với nhiều tùy chọn đèn LED, đèn halogen và đèn xenon. Tuy nhiên, việc sử dụng đèn không đúng cách hoặc không chính hãng có thể dẫn đến chói mắt và ảnh hưởng đến tầm nhìn của người lái xe khác.
• Hành vi bật pha-cốt “vô tội vạ”: Một số tài xế thường bật pha cốt chiếu xa để có tầm nhìn tốt hơn. Tuy nhiên, điều này có thể gây chói mắt và làm giảm tầm nhìn của người đối diện hoặc các xe khác trên đường.

Để giải quyết vấn đề này, nhiều nước đã áp dụng các quy định hạn chế độ sáng của đèn pha trên xe ô tô. Tại Nhật Bản, chính phủ đã ban hành một quy định cho phép độ sáng của đèn pha không được vượt quá 300.000cd. Tương tự, ở Châu Âu, quy định này cũng đã được áp dụng và được đánh giá là rất hiệu quả trong việc giảm thiểu tai nạn giao thông liên quan đến đèn pha.

Tại Việt Nam, nếu chiếc xe của bạn được phát hiện có độ đèn tăng sáng vượt quá mức cho phép, nó có thể không được đăng kiểm hoặc bị thu hồi giấy đăng kiểm. Theo văn bản số 6688/ĐKVN-VAR của Cục đăng kiểm Việt Nam các phương tiện mô tô, ô tô có độ đèn tăng sáng vẫn có thể đăng kiểm được nếu tuân thủ đúng quy chế đăng kiểm và các quy định về cường độ ánh sáng, màu sáng và không được gắn thêm đèn ngoài phạm vi cấu trúc xe nguyên bản. Quy định về độ sáng của đèn pha trên xe ô tô là rất nghiêm ngặt và chỉ cho phép cường độ ánh sáng chuẩn của đèn pha xe ô tô ở mức 3000 – 4000 lumens/ bóng.

Tài xế cũng phải đảm bảo rằng đèn pha luôn được bật khi lái xe ban đêm hoặc trong điều kiện thời tiết xấu như mưa, sương mù.

Trong tương lai, cần có những quy định rõ ràng, hợp lý và cụ thể hơn nữa về độ sáng của đèn pha trên xe ô tô để giảm thiểu tai nạn giao thông và đảm bảo an toàn cho tài xế cũng như những người tham gia giao thông.

Nhiều nhà sản xuất cũng đang nghiên cứu và phát triển công nghệ mới nhằm tối ưu hóa hiệu quả chiếu sáng mà không gây ra sự khó chịu cho tài xế và người đi đường. Tuy nhiên, trong thời gian chờ đợi các giải pháp mới, tài xế cần tập trung hơn khi lái xe trong điều kiện đèn chiếu sáng quá chói, đảm bảo an toàn cho bản thân và người tham gia giao thông.

Xem thêm: Sử dụng đèn pha sai quy định sẽ bị phạt bao nhiêu?